ปฏิบัติศาสนกิจที่ประเทศแคนาดา
ประเทศแคนาดาที่กว้างใหญ่ไพศาล พุทธศาสนิกชนชาวไทยกระจายกันอยู่โดยทั่วไป วัดไทยยังมีไม่กี่วัด แม้จะมีบ้างก็มีในบางพื้นที่ที่ห่างไกลจากพุทธศาสนิกชนที่อยู่อาศัยทำมาหากิน เมื่อหนทางไกล การเดินทางก็ลำบาก ค่าใช้จ่ายก็แพง เลยไม่ค่อยจะได้เดินทางไปยังวัดที่พอมีอยู่ได้ จะมีบ้างก็ไปเมื่อถึงคราวจำเป็นจริงๆ
เมื่อพระครูปริยัติพุทธิวิเทศ เจ้าอาวาสวัดพุทธปัญญานันทาราม เมืองแวนคูเวอร์ ได้นิมนต์ไปร่วมงานกฐินที่วัดพุทธปัญญานันทารามทุกปี ได้พบญาติโยมที่เดินทางมาร่วมงานกฐินจากที่ต่างๆ มากมาย ได้สนทนากันแล้ว ล้วนแต่ชักชวนว่า ถ้าว่างนิมนต์ ไปเยี่ยมบ้าง แถวโน้นพระภิกษุสงฆ์ไม่ค่อยผ่านไปโปรด อาตมาเพียงแต่รับฟัง แต่มิได้รับปากจริงจังแต่ประการใด
จนกระทั่งปีที่แล้วได้พบคุณหนูแดงและสามีเป็นชาวแคนาดา มีนิวาสถานบ้านช่องอยู่ที่เกาะนาไนโม่ อยู่แผ่นดินเดียวกันกับเกาะวิคตอเรีย ซึ่งห่างกันประมาณ หนึ่งร้อยกว่ากิโลเมตร ได้นิมนต์ว่า ถ้าว่างเมื่อไร ขอนิมนต์ไปโปรดชาวนาไนโม่บ้าง
พอดีวันนั้นคุณลลนา กิตตพานิช เป็นอุบาสิกาวัดพุทธปัญญานันทาราม นั่งอยู่ด้วยรับอาสาว่า โยมจะเป็นผู้ประสานงานให้เองพร้อมเมื่อไรจะแจ้งให้ทราบ
จนกระทั่งใกล้ๆ ปีใหม่ที่ผ่านมา คุณลลนาได้กำหนดวันนิมนต์ว่า ถ้าได้ไปเกาะนาไนโม่วันที่ 25-26 เมษายน 2558 จะได้พบญาติโยมทั้งสองวันเลยทีเดียว ถ้าท่านอาจารย์พร้อม จองตั๋วเดินทางได้เลย ทางเกาะนาไนโม่พร้อมต้อนรับและยืนยันแน่นอนแล้ว
เมื่อทราบการประสานงานที่แน่นอนแล้ว จึงได้ตีตั๋วเดินทางล่วงหน้าทั้งไปและกลับหลังจากเสร็จงานตามที่นัดหมาย คือวันที่ 20-28 เมษายน 2558 เผื่อจะได้พบปะสนทนากับอุบาสกและอุบาสิกาวัดพุทธปัญญานันทาราม ที่มีความ
คุ้นเคยกันมาหลายปีแล้วด้วย
เมื่อจัดงานสงกรานต์วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า แคลิฟอร์เนียเสร็จแล้ว เดินทางไปรับตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดพุทธธรรมแล้ว กลับมาจัดงานระลึกถึงบรรพบุรุษให้กับครอบครัวที่คุ้นเคยกับวัดพุทธปัญญามานานแล้ว จึงเดินทางเข้าแคนาดามาพักที่วัดพุทธปัญญานันทาราม เมืองแวนคูเวอร์ วันที่ 20 เมษายน 2558 เวลาบ่าย
วันที่เดินทางมาถึงแคนาดา อากาศดี แสงแดดจ้าตั้งแต่เช้าจนถึงเย็น พอมาถึงก็มีคนมาสนทนาธรรมหลายคณะทีเดียว จนเวลาร่วมบ่ายห้าโมงเย็นจึงพากันไปเดินออกกำลังที่สวนสาธารณะใกล้ๆ วัดพุทธปัญญานันทาราม ซึ่งทางเทศบาลเมืองเมาท์เบอร์นาบี้ ได้ทำทางเดินไว้อย่างดีรอบๆ สวนและสระน้ำ มีการเดินขึ้นเนิน ลงเนิน เดินที่ราบ ทำให้ร่างกายได้เคลื่อนไหว หัวใจได้สูบฉีดโลหิตไห้เร่าร้อนไปทั่วสรรพางค์กายทีเดียว รู้สึกว่าเป็นการเดินที่ได้ทั้งอากาศดี ออกกำลังดี และอารมณ์ดีพร้อมกันไปในตัว
ใช้เวลาเดินประมาณหนึ่งชั่วโมงกลับวัดอาบน้ำสวดมนต์สนทนาธรรมกับอาจารย์รูดี้ ฝรั่งชาวสวิสเซอร์แลนด์ที่มาถวายความรู้ภาษาอังกฤษแก่พระสงฆ์และถวายความสะดวกทุกอย่าง จัดเป็นอุบาสกวัดได้เป็นอย่างดี คุณรูดี้ได้เริ่มศึกษาเส้นทางธรรมจากอุบาสิกาและพระภิกษุจากวัดอาจารย์ชา สุภัทโท จนเป็นที่คุ้นเคยของพระสงฆ์ชาวอเมริกาและชาวแคนาดาลูกศิษย์อาจารย์ชาเป็นอย่างดี
คุณรูดี้แจ้งให้ทราบว่า วันรุ่งขึ้นเวลา 05.00 น. จะมารับไปเยี่ยมคนไทยที่เมือง Calgary อยู่ไม่ไกลจากเมืองแวนคูเวอร์มากนัก เดินทางโดยเครื่องบิน ใช้เวลาเดินทางเพียงหนึ่งชั่วโมงสิบห้านาที คุณรูดี้เป็นเจ้าภาพจัดถวายตั๋วเครื่องบินแก่พระภิกษุสามรูป คือ อาตมา พระมหายาจินต์ พระมหาสุวิสุทธิ์ ที่จะเดินทางไปด้วยกัน
วันที่ 21 เมษายน 2558 พระสงฆ์สามรูปพร้อมคุณรูดี้เดินทางถึงสนามบินภายในเมืองแวนคูเวอร์ ตรงไปที่โต๊ะแคนาเดี้ยนแอร์ไลน์ ผ่านการตรวจรักษาความปลอดภัยแล้วเดินต่อไปยังประตู A 43 ที่จะนำผู้โดยสารเดินทางไปเมือง Calgary อาตมาเลือกเขียนเป็นภาษาอังกฤษเพราะการออกเสียงเขียนเป็นภาษาไทยจะไม่ตรงทีเดียว ได้ยินคุณรูดี้ออกเสียงว่า เมืองแคลกะริหรือยิ่งฟังนานๆ ออกเสียงเป็นแคลเกอะริก็มี ตัว Gary ออกเป็นกะริ หรือ เกอะริ แต่ถ้าออกแบบไทยแท้ดังๆ ก็ออกขัดถ้อยชัคำว่า แคลการี่
การออกเสียงตรงนี้จะผิดเพี้ยนบ้างต้องขออภัยจริงๆ เพราะการออกเสียงภาษาอังกฤษหลายๆ คำยังไม่มีความมั่นใจเท่าไร
เครื่องบินนำพวกเราบินขึ้นเหนือเทือกเขารอกกี้ที่ยาวเหยียด หิมะยังปกคลุมยอดเขาประปราย เมื่อแสงอาทิตย์สาดส่องต้องหิมะบนยอดเขาสะท้อนเป็นแสงเป็นสีเงินยวงดูงามยิ่งนัก
เครื่องบินนำพวกเราร่อนลงสู่ทางวิ่งเบื้องล่างที่สนามบินนานาชาติ Calgary จากนั้นคณะพระธรรมสัญจรได้เดินทางไปร้าน Heart choices เพื่อสนทนาธรรมกับเจ้าของร้านและฉันอาหารเพล
เมืองนี้มีตึกรามบ้านช่องสูงเหมือนเขตกลางใจเมืองทั่วไป ได้ทราบจากคุณรูดี้และคนที่อยู่ที่เมืองนั้นว่า ทรัพยากรธรรมชาติสำคัญที่ทำให้เศรษฐกิของเมืองนี้อยู่ระดับต้นๆ ของโลก คือแก๊สและน้ำมัน เมื่องนี้สถิติคนตกงานมีน้อยนอก
จากคนที่เจตนาจะตกงานคือมุ่งมั่นเล่นแต่การพนันและดื่มสุราจนหมดตัวต้องยืนขอเศษเงินจากคนที่ผ่านไปมาตามสี่แยกไฟแดง หนุ่มผมบลอนชาวพื้นเมืองชี้ให้ดูคนที่ตั้งใจตกงานแล้วอธิบายว่า พวกเขาตกงานโดยเจตนา ถ้าไม่ตั้งใจตกงานจริงๆ จะมีงานทำกันทุกคน เพราะอัตตราการจ้างงานสูงมาก
พวกเราเดินทางมาถึงร้านอาหารมังสวิรัตินาม Hearts Choices แอบแปลในใจว่า สุดแต่ใจจะไขว่คว้า หรือ แปลตรงตัวว่า หลายหัวใจ เลือกได้หลายอย่าง
ร้านนี้เจ้าของร้านชื่อ คุณทิพวดี นามสกุล ธรรมนารถ เพิ่งจะเปิดร้านอาหารมังสวิรัติ มาประมาณ 5 เดือน เพื่อต่อยอดธุรกิจขายน้ำจิ้มและเครื่องปรุงอาหารมังสวิรัติ์ที่ทำมาก่อนในตลาด Farmer’s market ที่ขายมาหลายปี จากแผงขายของเพียงห้องเดียว ปัจจุบันนี้ขยายกลายเป็นสามห้อง เครื่องปรุงและน้ำจิ้มมังสวิรัตินี้ จริงๆ แล้วไม่เพียงแต่ลูกค้ามังสวิรัติเท่านั้นที่มาซื้อ ไปปรุงอาหาร แม้แต่คนที่ทานเนื้อ ทานไก่ก็นิยมมาซื้อไปเป็นเครื่องปรุงกันมากมาย ร้านนี้จึงบริการลูกค้าได้ทั้งพวกกินเนื้อและพวกกินผัก
เจ้าของร้านเล่าว่า เมืองนี้มีพื้นที่เป็นทุ่งราบกว้างใหญ่ก่อนเข้าสู่อุทยานแห่งชาติ มีฟาร์มวัว ฟาร์มไก่ น้อยใหญ่มากมาย คนเมืองนี้จึงมีคนกินเนื้อเกินแปดสิบเปรอ์เซ็นต์ เพราะนักกินเนื้อเล่าขานกันว่า ผลิตภัณฑ์และอาหารเนื้อเมือง Calgary รสเด็ดไม่แพ้ที่ไหนเลย
คุณทิพวดีมีภูมิหลังเป็นอุบาสิกาที่เก่งธรรมะ เคยจำพรรษาและปฏิบัติธรรมในสำนักวัดหนองป่าพงหลายปี ประกาศตัวชัดเจนว่า เป็นผู้สนใจธรรมะท่านอาจารย์พุทธทาสมากที่สุด แรกเดินทางมาแคนาดา ไม่มีวัดไทย ฝรั่งที่สนใจพุทธศาสนาหรือมีปัญหาชีวิตก็ได้อาศัยคุณทิพวดีนี้เป็นกัลยาณมิตรชี้ทางจนเธอสามารถนำฝรั่งเข้าภาวนาได้มากมาย ฝรั่งลูกศิษย์ของเธอทุกคนจะมีความอ่อนน้อมถ่อมตนให้ความเคารพพระสงฆ์เป็นพิเศษ จะพนมมือทุกครั้งที่พูดกับพระสงฆ์ไม่ว่าจะพูดสั้นหรือยาวแค่ไหน นับว่าน่าทึ่งมาก
เธอเล่าว่า เนื่องจากร้านอาหารมังสวิรัติในเมืองนี้ยังไม่มี เธอปรารถนาที่จะให้คนที่ทานแต่เนื้อได้ทานผักเพื่อส่งเสริมสุขภาพและทำบุญไปในตัวด้วย เธอประมาณการว่า เมื่อคนนิยมมังสวิรัติกันมากขึ้นจำนวนหนึ่ง อัตตราการฆ่าสัตว์จะลดลง เป็นผลให้เกิดบุญกุศลแน่ๆๆ
การนิมนต์พระสงฆ์มาคราวนี้ต้องการมาทำพิธีเปิดร้านและทำบุญวันเกิด แม้เธอจะได้ชื่อว่าเป็นธรรมาจารย์ที่เป็นที่เคารพนับถือของชาวท้องถิ่นมากมาย แต่เธอก็ยังให้ความเคารพระสงฆ์อย่างดีเท่าที่อุบาสิกาผู้ใฝ่ธรรมจะพึงกระทำโดยไม่มีอาการหยิ่งผยองแต่อย่างใด บุคลิกนี้คือการแสดงออกอย่างสมภูมิของผู้มีธรรมระดับอาจารย์จริงๆ อีกส่วนหนึ่ง
เธอเล่าว่าตั้งแต่เปิดร้านมาประมาณห้าเดือน ก็มีคนท้องถิ่นมาอุดหนุนเนืองแน่นทุกวัน พระที่ไปด้วยเลยกระเซ้าเล่นว่า รวยตั้งแต่ยังไม่ได้สวดอวยพรเชียวนะโยม ทุกคนที่ยืนอยู่พากันฮาครืนโดยมิได้นัดหมาย
พนักงานต้อนรับและพ่อครัวที่ทำงานด้วยล้วนเป็นคนหนุ่มสาวชาวแคนาดาหน้าตาดี มารยาทดีด้วยกันทั้งนั้น เธอคงอบรมพนักงงานเหล่านั้นด้วยพุทธธรรมมาอย่างดี เธอบริหารจัดการพนักงานให้สามารถหมุนเวียนทำงานทั้งสองร้านได้เป็นอย่างคล่องแคล่วราบรื่นลื่นไหล
เนื่องจากเธอเป็นอุบาสิกาที่เข้าใจพระธรรมวินัยอย่างดี เธอจึงมอบปัจจัยส่วนหนึ่งให้แก่คุณรูดี้พร้อมด้วยรถคันหนึ่งเพื่อความสะดวกแก่การเดินทาง ที่นี่ การประสานแผนงานของเธอและคุณรูดี้ทำให้การเดินทางธรรมสัญจรที่เมืองนี้สามวันดำเนินไปอย่างสะดวกโดยพระสงฆ์มิต้องจับเงินและใช้เงินซื้อปัจจัยสี่ใดๆๆ
พระทุกรูปคุยกันว่า ถ้าพระอยู่ในเงื่อนไขแบบนี้มีคนอุปัฏฐากที่ถวายความอุปถัมภ์ดีๆ อย่างนี้ พระภิกษุสงฆ์ ไม่ต้องจับไม่ต้องจ่ายเงินก็อยู่ได้จริงๆ
นอกจากได้มาสนทนาธรรมและมาฉันภัตตาหารเพลที่ร้านมังสวิรัติสามวันแล้วยังมีโอกาสได้ไปเยือนวัดมอญและพักหนึ่งคืน
พระธรรมสัญจรทุกรูปมาถึงวัดมอญตั้งแต่หลังฉันเพลที่ร้านมังสวิรัติตั้งแต่วันแรกแล้ว ท่านเจ้าอาวาสชื่อ ท่านเขมะ มาเช่าบ้านทำเป็นวัดชั่วคราวประมาณสี่ปีมาแล้ว
ท่านเขมะได้แจ้งแก่ชาวมอญว่า มีพระไทยมาพักด้วยสามรูป ถ้าใครจะมาเยี่ยมสนทนาธรรม ก็มาด้วยได้ เวลาผ่านไปไม่ถึงชั่วโมงคนหนุ่มๆ ชาวมอญซึ่งเป็นคณะกรรมการวัดมอญได้เดินทางมาเยี่ยมสนทนาธรรมเรื่อยๆ เดี๋ยวคนนี้กลับเดี๋ยวคนโน้นมาอยู่จนกระทั่งร่วมสี่ทุ่ม
ชาวมอญส่วนใหญ่พูดไทยได้ เพราะเคยอยู่และทำงานเมืองไทยมาก่อน เคยอยู่ค่ายผู้อพยพตามแนวชายแดน ต่อมาสหประชาชาติได้ช่วยเหลือประสาน
งานให้เดินทางไปตั้งหลักฐานหรือเรียนยังประเทศที่สามในฐานะผู้ลี้ภัย เมื่อมาอยู่กันถึงสามสิบกว่าครอบครัวในเมืองนี้ จึงได้นิมนต์พระมอญแต่ถือหนังสือเดินทางพม่าเข้ามาสร้างวัดเพื่ออยู่เป็นขวัญและกำลังใจของชาวพุทธมอญต่อไป
ชาวคณะธรรมสัญจรพักที่วัดมอญหนึ่งคืนแล้ว จึง เดินทางไปเยี่ยมชมการบริหารจัดการอุทยานแห่งชาติที่เมือง Banff ซึ่งอยู่ในกลุ่มเทือกเขารอกกี้ ที่มีทั้งภูเขาหิมะที่ยังจับเป็นน้ำแข็งบนยอดเขา ทะเลสาบมากมายหลายแห่ง น้ำใสเขียวมรกตล้วนมาจากการละลายของหิมะ ป่าไม้สนและป่าไม้นานาพันธุ์ขึ้นหนาแน่น มีทุ่งหญ้ากว้างใหญ่เป็นที่อาศัยของสัตว์หลายๆ อย่าง เช่น หมี หมาป่า และสัตว์ประเภทแพะภูเขามากมาย
ธรรมชาติเหล่านี้คือมนต์เสน่ห์ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้ไปท่องเที่ยวชมความเขียวขจีของป่าไม้วิวทิวทัศน์ที่ผสมผสานกันอย่างลงตัวของสิ่งต่างๆ ที่รวมกันเป็นอุทยาน
วิธีการรักษาอุทยานที่น่าสนใจมากคือ ทางรัฐบาลแคนาดาจะลงทุนตัดถนนหนทางเข้าไปสู่อุทยานแทบทุกจุดที่มีทิวทัศน์สวยงามน่าท่องเที่ยว มีเครื่องอำนวยความสะดวก เช่น ห้องน้ำในทุกจุดพัก เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้เข้าห้องน้ำได้อย่างสะดวกสบายไร้กังวล ขณะชมธรรมชาติ มีถังขยะไว้ทิ้งขยะอย่างเพียงพอ นักท่องเที่ยวทุกคนมีจิตสำนึกของการรักษาต้นไม้และป่าร่วมกัน ทุกหนทุกแห่งจึงสะอาดสะอ้านไม่มีขยะต่างๆ ตกหล่นเหลืออยู่เลย มาชมธรรมชาติแล้วช่วยกันรักษาธรรมชาติจริงๆ
นี่คือแนวความคิดสำคัญที่สะท้อนออกมาว่า คนกับป่าไม้อยู่ร่วมกันได้
นอกจากโซนป่าไม้ที่รักษาป่าและพันธุ์สัตว์แล้ว ยังมีโซนท่องเที่ยวที่ประกอบธุรกิจต่างๆ ได้โดยมิให้ธุรกิจเหล่านั้นมาทำลายป่าหรือ ทำให้สัตว์ตื่นกลัว เราจึงเห็นสัตว์ต่างๆ บริเวณริมทางและที่พักไม่กลัวคน เช่น แกะภูเขาลงมาเดินเล่นในลานจอดรถ หรือ แพะภูเขานอนริมถนนให้นักท่องเที่ยวได้ถ่ายภาพได้อย่างสบาย หรือ รังนกอินทรีย์ที่แม่นกฟักไข่โผล่หัวให้นักท่องเที่ยวถ่ายภาพได้ใกล้ๆๆ
นี่คือ การท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์จริงๆ
คุณรูดี้จองกระท่อมไม้ซุงไว้หลังหนึ่งแบบครอบครัวเป็นกุฏิที่พักของพระภิกษุสงฆ์สามรูปและลูกศิษย์พระหนึ่งคน มีเตาผิงและไม้ฟืนภายใน ไม่มี
ฮีทเต้อแบบสมัยใหม่ แต่การออกแบบดีมาก เมื่อเข้าไปอยู่ข้างในก็อุ่นสบายขณะที่อากาศภายนอกกลางคืนอยู่ระดับจุดเยือกแข็งทีเดียว
เดินทางชมธรรมชาติในจุดสำคัญๆ ภายในอุทยานจนถึงสองทุ่มยังสว่างอยู่เลย จึงเข้ามาที่พักและสนทนาธรรมกันอย่างออกรสหลายเรื่อง รวมทั้งเรื่องปฏิรูปสงฆ์ที่กำลังร้อนฉ่าด้วย จนกระทั่งเวลาสี่ทุ่มต่างรูปต่างคนต่างหลับด้วยความอ่อนเพลียจากการเดินทางที่ยาวไกลขึ้นเขาลงห้วยหลายร้อยกิโลเมตร
ตื่นเช้าขึ้นมาตีห้ากว่า ก็มานั่งหน้าเตาผิง พอหกโมงเช้าคุณรูดี้จัดอาหารเช้าประกอบด้วยน้ำชา กาแฟ อิงลิสมัฟฟิน น้ำบลูแบรี่ น้ำมะเขือเทศ แยม กล้วยหอมและองุ่น พระสามรูปและอุบาสกหนึ่งคนทานกันหมดพอดี
เมื่อจัดการขยะและภาชนะให้เรียบร้อยแล้ว ออกเดินทาง ชมป่าอีกสองสามจุดแล้ว กลับมาสวดมนต์ แสดงธรรมในวันเกิดคุณทิพวดี เจ้าของร้าน Hearts Choices แล้วฉันเพลที่นั่น จากนั้นคุณทิพวดีให้รองประธานร้านอาหารมังสวิรัติขับรถไปเยี่ยมฟาร์เม่อมาร์เก็ต พบคนไทยในที่นั้นด้วย ทำงานร้านอาหารอินเดียได้สนทนาและแจกหนังสือธรรมะแล้วเดินทางไปสนามบินเมืองแคลกะริเพื่อขึ้นเครื่องบินเดินทางกลับแวนคูเวอร์ ซึ่งเครื่องจะออกที่ประตู C59 เวลา บ่าย 4.45 น. เป็นอันว่า ศาสนกิจที่เมืองแกลกะริที่คุณรูดี้จัดการให้ก็จบลงด้วยความสวยงามดังที่เล่ามานี้ คราวหน้าจะได้เล่าเรื่องศาสนกิจที่เกาะนาไนโม่ต่อไป
วันที่ 28 เมษายน 2558
วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า รัฐแคลิร์เนีย
ดร.พระมหาจรรยา สุทฺธิญาโณ
เจ้าอาวาสวัดพุทธปัญญา, วัดพุทธธรรมและวัดลอยฟ้า
